U bent hier

Het lege vellen syndroom

Als je erover nadenkt, is er eigenlijk heel veel voor ons geregeld. Je spreekt als werknemer in een overeenkomst met je werkgever af hoeveel uur je werkt, waar je werkt, wanneer je werkt en wanneer je naar huis kunt. En wat je waard bent, per uur. Het staat vaak allemaal al mooi op papier en dat hoef je dus niet uit te denken. Dan is het vervolgens afhankelijk van je functie hoe duidelijk er is afgesproken wat er van je verwacht wordt, qua werkzaamheden. Grofweg kun je zeggen; hoe hoger je bent opgeleid, hoe meer autonomie je hebt over hoe je je werk inhoudelijk organiseert en uitvoert. Het kan daardoor ook heel lang (relatief) goed met je gaan als je hoger opgeleid bent en ADD, ADHD of ASS hebt. Pas als er iets verandert; een hogere werkdruk, met minder mensen hetzelfde werk moeten doen of teams die ineens zelf moeten gaan sturen. Of iets belastends in je privéleven. Dan val je als ADD, ADHD of ASS'er sneller door de mand. Want er wordt de laatste jaren een steeds groter beroep gedaan op deze autonomie. Wat je (wel en niet meer) moet doen binnen je functie verandert en hoe je het uit moet voeren ook; het moet binnen de (krappere) tijd, in een blijvend goeie samenwerking met anderen en volgens (steeds meer) regels. En met minder steun en begrip als het niet meteen lukt.

Een cliënt met ADD noemde wat er dan met hem gebeurt het "lege vellen syndroom"; hij ziet niet waar te beginnen, probeert wat, zwemt heftig rond in zijn taken, krijgt het niet allemaal gedaan en vervolgens wordt alles al gauw een crisis, omdat zaken niet langer kunnen wachten. Stress, paniek en angst om op te vallen, steken de kop op. Gewoon omdat je niet goed voor je ziet hoe en waar te beginnen met het maken van plannen hoe je alles efficiënt gedaan krijgt. Dat komt omdat je daar met AD(H)D/ASS minder goed in bent dan een ander; vaak de kern van AD(H)D en lichte ASS'en.

Net als vroeger op school, als je een werkstuk moest schrijven over een onderwerp, had hij als voorbeeld. Dat lukte niet en daar kreeg hij het Spaans benauwd van. Wat hij dan deed: eindeloos staren naar het lege vel, afgewisseld met voor je uit schuiven, kop in het zand, totdat het wel moest. En bij dat vooruitschuiven helpt het verstoorde gevoel van urgentie (tijdbesef) dat iemand met ADD heeft niet echt mee. Als de termijn waarop het ingeleverd moest worden erg lang was, vergat hij het ook gewoon. Tot de deadline eraan kwam. Bij een deadline lukte het vaak wel, ook al presteerde hij onder zijn niveau. Toch zonde. Totdat iemand een voorbeeld-opzetje liet zien. Toen lukte het wel; "Ik kan gewoon niks met lege vellen".

Hoe je je collega of medewerker met AD(H)D of ASS kunt helpen? Kom met "voorbeeld-opzetjes"; voorbeelden van hoe je je zaken aan kan pakken of verwoorden of verzin ze samen op de precieze werksituatie toegespitst. Zo kun je samen (vaak kleine) obstakels wegnemen, waardoor iemand wel weer gaat. En bedenk steeds: het is geen onwil, maar onvermogen. Oordelen helpt dus ook niet. En hoe je jezelf kunt helpen met AD(H)D en ASS en werkproblemen? Vraag om hulp, vraag om "voorbeeld-opzetjes"; "Hoe doe jij dat? Laat eens zien". En bedenk voor jezelf ook: het is geen onwil waar je last van hebt, maar onvermogen. En of je nu schoonmaker, ICT'er, keukenhulp, monteur, psycholoog, verpleegkundige of arts bent. Het kan de besten overkomen. Dat weten wij uit ervaring.